Δάσκαλος σημαίνει… γέφυρα

«Δάσκαλος σημαίνει… γέφυρα» και άλλες γλυκόπικρες σχολικές ιστορίες

«Δάσκαλος σημαίνει γέφυρα, είναι η σκάλα την οποία σταδιακά ο μαθητής ανεβαίνει μέχρι να φτάσει το ύψος που έχει θέσει ως στόχο ή στο ύψος που από μόνο του τον προκαλεί να το κατακτήσει. Η σκάλα αυτή λοιπόν πρέπει να απομακρύνεται μόνο όταν η αποστολή της έχει ολοκληρωθεί…

Και το έργο του δασκάλου έχει επιτελεστεί όταν δεν τον χρειάζεται άλλο ο μαθητής του, όταν ο μαθητής μπορεί να πορευθεί στηριζόμενος πλέον στις δικές του δυνάμεις. Και όσο πιο δυνατούς μαθητές δημιουργεί, τόσο πιο επιτυχημένο είναι το έργο του δασκάλου.»

Αυτά είχα υποστηρίξει το καλοκαίρι του 2014 σε μία ομιλία μου, κατά τη διάρκεια μιας ιδιαίτερης εκδήλωσης στην Αρχαία Ολυμπία γύρω από το θέμα της παιδείας. Και την ώρα που άκουγα τον εαυτό μου να αρθρώνει τις παραπάνω λέξεις, αναρωτιόμουν σιωπηρά μέσα μου αν στ’ αλήθεια γνώρισα ποτέ μου έναν τέτοιο δάσκαλο, σαν αυτόν που με τόσο στόμφο περιγράφω…

Με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από το πολυσυζητημένο πολυνομοσχέδιο της Παιδείας και την πληθώρα αντιδράσεων που έχει προκαλέσει, κυρίως στους κύκλους των εκπαιδευτικών, γύρισα νοερά πίσω στα δικά μου μαθητικά χρόνια των μέσων των δεκαετιών του ’80 και του ’90, στο μικρό επαρχιακό σχολείο του Λάλα (3-θέσιο Δημοτικό, Γυμνάσιο και Ενιαίο Λύκειο) που συγκέντρωνε μαθητές και από αρκετά γύρω χωριά.

Πρώτος σταθμός αυτόματα στη σκέψη μου τα ήρεμα χρόνια στο Δημοτικό, χωρίς κάτι ιδιαίτερο ή συγκλονιστικό που να αξίζει να θυμάμαι ως σήμερα: ανιαρές –θα έλεγα σήμερα- σχολικές εκδρομές, ανύπαρκτα καλλιτεχνικά μαθήματα, κατά κάποιο τρόπο αποθάρρυνση της δημιουργικότητας και της φαντασίας μας.

Το μόνο γεγονός από τα πρώιμα μαθητικά μου χρόνια που στέκεται ακόμα ορόσημο, είναι οι ομολογουμένως ανεξίτηλες σκηνές στις οποίες ο τότε, νεότατος σε ηλικία, δάσκαλός μας, μας υποχρέωνε να είμαστε αυτόπτες μάρτυρες μέσα στην τάξη (ως μέρος της διαπαιδαγώγησής μας υποθέτω), δημιουργώντας σε όλους μας ανάμικτα συναισθήματα. Επέλεγε μαθητές που προέρχονταν από ιδιαίτερα φτωχά σπίτια, με μεγάλους σε ηλικία γονείς που αδυνατούσαν να έχουν τα παιδιά τους καθαρά και περιποιημένα στο σχολείο, και τους υποχρέωνε να πλένουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα πόδια και χέρια σε μια λεκάνη ενώπιόν μας, υποχρεώνοντάς τους να στέκονται δίπλα στην έδρα και απέναντι από τα θρανία μας, ώστε να έχουμε όλοι θέα.

Δεν ξέρω, ακόμα και σήμερα, ποιος ήταν ο απώτερος στόχος του κατά τ’ άλλα καλλιεργημένου δασκάλου μας, ο οποίος μάλιστα φρόντιζε ήπια να μας εισαγάγει και στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, σε μια εποχή (τέλη δεκαετίας 1980) που αντίστοιχο μάθημα δεν υπήρχε ούτε στο Λύκειο ακόμα.

Ακόμα και σήμερα, συναντώντας τυχαία αυτούς τους συμμαθητές μου στο δρόμο, πάντα έχω την εντύπωση ότι τα μάγουλά τους παίρνουν το ίδιο κόκκινο χρώμα που είχαν κάθε φορά που ο δάσκαλός μας τους υπέβαλλε σε εκείνο το μαρτύριο.

Όσο για εμένα, από την πρώτη φορά που ο δάσκαλός μας ξεκίνησε εκείνη την σκληρή κατά τη γνώμη μου «εκπαιδευτική μέθοδο», ένιωσα μια βαθιά αποστροφή για εκείνον, που δεν έχω καταφέρει να αποβάλω ως και σήμερα…

Φθάνοντας στο Γυμνάσιο, το σοκ ήταν μεγάλο, αφενός λόγω της δυσκολίας του επιπέδου των μαθημάτων για την οποία ασφαλώς δεν ήμασταν κατάλληλα προετοιμασμένοι από το Δημοτικό, αφετέρου λόγω των νέων προτύπων και πλαισίων συμπεριφοράς, αφού πλέον γινόμασταν έφηβοι.

Δίπλα στους λίγους καθηγητές με ευσυνειδησία και επαγγελματική αρτιότητα, αλλά  και ενδιαφέρον για την προκοπή και την διάπλαση του ήθους μας, παρέλασαν από το Γυμνάσιό μας καθηγητές στην πλειοψηφία τους αδιάφοροι, ψυχροί, ανεπαρκείς κάποιοι κατά την εκπαιδευτική διαδικασία και σε πολλές περιπτώσεις παντελώς ακατάλληλοι, με σοβαρές ελλείψεις και κενά στη γνώση, τη μεταδοτικότητα, τις εκπαιδευτικές μεθόδους και τεχνικές που (δεν) εφάρμοζαν.

Ορισμένοι καθηγητές εμφάνιζαν και ψυχολογικές διαταραχές μέσα στην τάξη (ούρλιαζαν ή/και έκλαιγαν δίχως σοβαρή αφορμή, γρονθοκοπούσαν τον πίνακα, ήταν απεριποίητοι στην εμφάνισή τους). Μετά από χρόνια πληροφορηθήκαμε τυχαία για μια δύστυχη καθηγήτριά μας ότι κατέληξε σε ψυχιατρική κλινική…

Δεν μπορώ να ξεχάσω και τους δήθεν απελευθερωμένους, «μοντέρνους» καθηγητές μας, οι οποίοι –άντρες και γυναίκες- προτιμούσαν να ανεβαίνουν επάνω στην έδρα και να διδάσκουν από εκεί καθισμένοι σταυροπόδι, ενώ ελάχιστα ή και καθόλου δεν χρησιμοποιούσαν τον πίνακα ή άλλο εποπτικό μέσο.

Στο ωρολόγιο πρόγραμμά μας θυμάμαι, υπήρχαν και μαθήματα Μουσικής και Οικιακής Οικονομίας, που ποτέ όμως εμείς δεν διδαχθήκαμε ούτε μας δόθηκε καμία εξήγηση γιατί τα στερηθήκαμε. Αντί για μουσική και οικιακά, κατά τις ώρες που βάσει του επίσημου προγράμματος προβλεπόταν η διδασκαλία τους, είχαμε είτε ελεύθερη συζήτηση στην τάξη, είτε δεν κάναμε τίποτα και απλά περιμέναμε να περάσει η ώρα για να χτυπήσει το κουδούνι.

Όσο για τη Φυσική Αγωγή, δεν μπορώ ακόμα και σήμερα να συγκρατήσω με μια δόση πικρίας το γέλιο μου όταν σκέφτομαι τον υπέρβαρο καθηγητή-γυμναστή που, μασουλώντας πάντα πασατέμπο και φτύνοντας προκλητικά, μας υποχρέωνε να διανύουμε τρέχοντας μεγάλες αποστάσεις με ανώμαλο δρόμο, ως κύρια και σχεδόν αποκλειστική άσκηση την ώρα του μαθήματός του. Εκείνος πάντα στεκόταν στο ίδιο σημείο μπροστά από το σχολικό κτίριο, με τον πασατέμπο του, περιμένοντας πότε θα ολοκληρώσουμε την άσκηση και έτοιμος να σχολιάσει -σε γλώσσα του δρόμου- τυχόν άσχημες επιδόσεις μας.

Τέλος, θυμάμαι αμυδρά την εικόνα ενός σκοτεινού εργαστηρίου Φυσικής και Χημείας κάπου βαθιά μέσα στο σχολείο, το οποίο είχαμε επισκεφθεί 1-2 φορές συνολικά όσα χρόνια ήμασταν σε Γυμνάσιο και Λύκειο (το ίδιο κτίριο φιλοξενεί στο Λάλα Γυμνάσιο και Λύκειο), σαν να πηγαίναμε σε μουσείο…

Πριν το τέλος των μαθητικών μου χρόνων είχα οδηγηθεί στο συμπέρασμα πως δεν είχα κλίση στη Φυσική, ούτε στη Χημεία. Αναρωτιέμαι όμως αν αυτό θα εξακολουθούσε να ισχύει όταν θα μου είχε δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσω αληθινά και σε βάθος αυτές τις Επιστήμες, που προσπαθούσα με δυσκολία στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο να τις κατανοήσω μέσα από τους ψυχρούς τύπους και τα σύμβολα που με υποχρέωναν να βλέπω μονότονα στον πίνακα.

Το Λύκειο στη συνέχεια ήταν μια άσχημη, βαρετή επανάληψη των εμπειριών μας στο Γυμνάσιο, με τη μόνη διαφορά ότι τώρα έπρεπε να προετοιμάσουμε το μέλλον μας, να επιλέξουμε την καριέρα μας.

Βρεθήκαμε ωστόσο εντελώς μόνοι μας στο πέλαγος των διαφορετικών επαγγελματικών κατευθύνσεων, αφού κανένας καθηγητής δεν έμπαινε ποτέ στον κόπο να μας εξηγήσει ούτε τα βασικά βήματα του επαγγελματικού προσανατολισμού. Ίσως γιατί ούτε οι καθηγητές είχαν σφαιρική ενημέρωση, γνώση και προπάντων, όρεξη.

Καμία ιδιαίτερη προετοιμασία για τους μελλοντικούς επαγγελματίες, ούτε στοιχειωδώς…

Στη θέση της προετοιμασίας, είχαμε μια μαθησιακή ρουτίνα που χρωματιζόταν μόνο πότε-πότε από τα καθιερωμένα φανταχτερά σχολικά πάρτυ και από κάποιες πικάντικες εκδρομές.

Δεν ξεχνώ ως και σήμερα και ορισμένους –ευτυχώς ελάχιστους- εκπαιδευτικούς, που ίσως για δικούς τους προσωπικούς λόγους ή και λόγω συμπλεγμάτων, δημιουργούσαν επιπλέον ανασφάλειες στους πιο επιμελείς μαθητές με την δίχως τεκμηρίωση αφαίρεση βαθμών από εργασίες και τελικές εξετάσεις.

Αναφορικά με τον εφιάλτη των πανελλαδικών εξετάσεων που όλοι οι μαθητές βιώναμε, ήταν τόση η αδιαφορία των καθηγητών μας απέναντι στην αγωνία μας όχι μόνο για την επιτυχία αλλά και για την επιλογή των σχολών βάσει των κλίσεων και των ενδιαφερόντων μας, που για να συμπληρώσω θυμάμαι το μηχανογραφικό μου δελτίο (την εποχή εκείνη συμπληρωνόταν χειρόγραφα πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς και πολύ πριν τη διεξαγωγή των πανελλαδικών εξετάσεων), χρησιμοποίησα τη λίστα των βάσεων της προηγούμενης χρονιάς για να έχω μια πιο σαφή εικόνα και επικαλέστηκα την …τύχη για να επιλέξω τις σχολές, αφού οι ονομασίες φάνταζαν στα μάτια μου τόσο ξένες και χωρίς νόημα!

Δεν μπορώ ασφαλώς να ξεχάσω και τον αποκλεισμό μου από το βραβείο καλύτερης μαθητικής έκθεσης με θέμα την ξενιτιά, από τους εκπαιδευτικούς που αποτελούσαν την επιτροπή αξιολόγησης στην τότε Νομαρχία Ηλείας, με μόνη αιτιολογία την αμφισβήτησή τους ότι η έκθεση που είχαν στα χέρια τους είχε γραφτεί από μαθήτρια του Λυκείου. Στο μυαλό μου ήρθαν τότε τα λόγια μιας φωτισμένης καθηγήτριάς μας στο Γυμνάσιο που μου είχε πει πως στη ζωή, συνήθως οι άνθρωποι μάς αφαιρούν ευκαιρίες και δυνατότητες, αντί να μας δίνουν ώθηση…

Για να μην αδικήσω και τους λίγους, ξεχωριστούς καθηγητές που πέρασαν το κατώφλι του σχολείου μας (Γυμνασίου και Λυκείου), θα τονίσω πως κατόρθωσαν -παρά τις αντιξοότητες και το συνολικά αρνητικό κλίμα γύρω τους σε ό,τι αφορούσε σε πραγματική διεύρυνση των οριζόντων μας, σε ενθάρρυνση της δημιουργίας και σε αληθινό διάλογο με τους μαθητές- να γίνουν πηγή έμπνευσης για εμάς και πάντα να τους θυμόμαστε με νοσταλγία. Για εμένα προσωπικά, αυτοί οι λίγοι εκπαιδευτικοί ήταν η όαση μέσα στην έρημο των μαθητικών μου χρόνων.

Αν λοιπόν θα περιέγραφα με τρεις λέξεις το σύνολο των σχολικών μου εμπειριών, θα έλεγα πως ήταν: άγευστες, μουντές και μίζερες.

Με θλίψη διαπιστώνω μέσα από συζητήσεις με σημερινούς γονείς αλλά και μαθητές, πως ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια στα σχολεία των χωριών μας, σχεδόν 2 δεκαετίες από το δικό μου πέρασμα από το σχολείο.

Με έκπληξη και θαυμασμό ωστόσο διαβάζω πότε-πότε για κάποια σχολεία-πρότυπο στο νομό μας και στην υπόλοιπη Ελλάδα, και τότε νιώθω πως υπάρχει ακόμα ελπίδα!

Ίσως αν κατορθώσει να εφαρμοστεί πραγματικά ένα ενιαίο μοντέλο σε όλα τα σχολεία, κατά τα πρότυπα της εκπαίδευσης ενηλίκων, τότε να έρθει επιτέλους η τομή που θα αλλάξει το εκπαιδευτικό πλαίσιο και την αποτελεσματικότητα συνεπώς του Σχολείου.

Θεωρητικά, Δάσκαλος είναι όποιος άγει, εκείνος που παίρνει τον μαθητή από ένα σημείο και τον οδηγεί στον προορισμό του, είναι ο καταλύτης στην ανέλιξη του μαθητευόμενου.  Και το έργο του Δασκάλου ολοκληρώνεται με επιτυχία όταν ο μαθητής έχει πια τα δικά του φτερά για να πετάξει στο επόμενο, στο αμέσως πιο πάνω κλαδί της μάθησης. Η ικανοποίηση δε του Δασκάλου ότι έχει σημαδέψει θετικά την πορεία του μαθητή του θα πρέπει να είναι τόση, όση και η ελευθερία και ο χώρος που πρέπει να δώσει στον μαθητή για να ανακαλύψει υπό την καθοδήγησή του Δασκάλου τους νέους ορίζοντες που ανοίγονται μπροστά του.  

Στην πράξη, ας έχει πάντα κατά νου ο εκπαιδευτικός πως προορισμός του είναι να γίνεται φάρος και όχι φυλακή για τη ζωή του μαθητή. Όταν το πετύχει αυτό, καμία αξιολόγηση και καμία κάμερα δεν θα είναι ικανή να τον πανικοβάλλει…

Βάσω Χαριτοπούλου

Οικονομολόγος

vasso-charitopoulou@hotmail.com

Έξυπνες λύσεις για φθηνό ρεύμα και γεωργία

Ένας χρόνος επιτυχίας για το υποκατάστημα της ΚΤΗΜΑΤΟΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΚΕ στο Λάλα για το Κτηματολόγιο,

τώρα και με έξυπνες λύσεις για φθηνό ρεύμα και γεωργία!

Με θεμέλιο την εμπιστοσύνη των κατοίκων της Ορεινής Ηλείας στις υπηρεσίες του για το Κτηματολόγιο, το γραφείο της ΚΤΗΜΑΤΟΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΚΕ στο Λάλα συνεχίζει σταθερά την επιτυχημένη πορεία του και εμπλουτίζει το αντικείμενό του με λύσεις για φθηνή ηλεκτρική ενέργεια σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις. 

Σε συνεργασία με την WATT+VOLT, η οποία δραστηριοποιείται επιτυχώς στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από το 2011, προμηθεύοντας ηλεκτρικό ρεύμα σε οικιακούς καταναλωτές, επιχειρήσεις και οργανισμούς σε όλη την επικράτεια, το υποκατάστημα της ΚΤΗΜΑΤΟΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΚΕ στο Λάλα είναι σύμμαχος των καταναλωτών που αναζητούν τρόπο να μειώσουν τα έξοδά τους για ηλεκτρικό ρεύμα.

Ειδικά για τους γεωργούς της περιοχής, το γραφείο παρέχει μέσω της WATT+VOLT, εκτός από φθηνό ρεύμα, και πρακτικές έξυπνης γεωργίας (smart agriculture) για να αυξήσουν οι αγρότες την παραγωγή τους, να διαχειριστούν καλύτερα το νερό και το έδαφος κάθε καλλιέργειας, αλλά  και να προβλέψουν τις περιβαλλοντικές διακυμάνσεις που οφείλονται στην υπερθέρμανση του πλανήτη και μπορούν να βλάψουν τις καλλιέργειες.  

Στο γραφείο στο Λάλα ο αγρότης θα βρει τα κατάλληλα εργαλεία για να είναι σε θέση να μετράει:

• Επίπεδα Υγρασίας του Εδάφους
• Θερμοκρασία του Εδάφους
• Ποσοστό επιφανειακής Υγρασίας στα Φύλλα
• Φωτεινότητα της καλλιέργειας
• Ποσοστό Ηλιακής Ακτινοβολίας στην καλλιέργεια
• Επίπεδο του Νερού
• Θερμοκρασία Αέρα
• Ταχύτητα & Κατεύθυνση Ανέμου
• Πληθυσμό και τύπο Παρασίτων
• Διάμετρο Κορμού – Καρπού – Βλαστών στα δέντρα
• Επίπεδο Σχετικής Υγρασίας
• Βαρομετρική Πίεση

Στην πράξη, η εφαρμογή της WATT+VOLT επιτρέπει στον αγρότη να μαθαίνει εγκαίρως για τη στιγμή που πρέπει να αρδεύσει το νερό, να ρίξει λίπασμα, να σπείρει και να θερίσει, χάρη στις πληροφορίες που του δίνει η πλατφόρμα, σε πραγματικό χρόνο!

Περισσότερες πληροφορίες: Βάσω Χαριτοπούλου (υπεύθυνη γραφείου ΚΤΗΜΑΤΟΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΚΕ Λάλα) 6984 170412  

Τάλομη, «παλιά Παναγιά» (Κούμανι)

Εκεί που η σύγχρονη πρωτοβουλία σμίγει με την παράδοση

Οδοιπορικό της Βάσως Χαριτοπούλου

Ήχοι και χρώματα μιας άλλης εποχής αιχμαλωτίζουν τις αισθήσεις μας καθώς κατηφορίζουμε από την καρδιά της Κάπελης προς τον Ερύμανθο ποταμό, με προορισμό την σαγηνευτική Τάλομη του Κούμανι. Τόπος εύφορος και ευλογημένος, η Τάλομη αποτέλεσε τον πρώτο οικισμό των Κουμανιωτών πιθανότατα ήδη από τον 13ο αιώνα, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, με επικεφαλής τον Ιωάννη Καντακουζηνό.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950 η Τάλομη, με τα φυσικά καταφύγια που πρόσφεραν οι τεράστιες σπηλιές της, τα πλούσια χώματα που ποτίζονταν από τον Ερύμανθο και τα κοπάδια με τα αιγοπρόβατα που έβοσκαν ελεύθερα στις πλαγιές της, έσφυζε από ζωή.

Αδιάψευστος μάρτυρας της περιόδου ακμής της Τάλομης είναι το εκκλησάκι της παλιάς «Παναγιάς», μέρος του οποίου σώζεται ως τις μέρες μας. Κάθε Δεκαπενταύγουστο τελούσαν οι ντόπιοι μεγαλόπρεπη λειτουργία στην κορυφή του βράχου που δεσπόζει πάνω από τον Ερύμανθο, υμνώντας την Παναγία ανελλιπώς κάθε χρόνο σύμφωνα με τις προφορικές μαρτυρίες, από την εποχή της Τουρκοκρατίας ως και τον Αύγουστο του 1998…

Όταν η κλίση του βράχου αυξήθηκε λόγω της φυσικής καθίζησης από τα νερά του ποταμού που κατατρώνε τα σωθικά του πετρώματος, οι ντόπιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το ιστορικό εκκλησάκι και να μεταφέρουν τη λατρεία της Παναγίας σε ένα όμορφο σύγχρονο ξωκλήσι 600 μέτρα πιο πέρα.

Από την παλιά αίγλη της πρώτης εκκλησίας της «Παναγιάς της Τάλομης», μπορεί να δει κανείς σήμερα ένα σημαντικό μέρος της κατασκευής και να αντιληφθεί το μεράκι με το οποίο είχε δημιουργηθεί αυτό το στολίδι στην κορυφή του βράχου της Τάλομης. Το τμήμα που έχει απομείνει, αντηχεί ακόμα τους παλμούς της ζωής εκείνης της εποχής, άρρηκτα δεμένους με το μεγαλόπρεπο βουητό των νερών του Ερυμάνθου που κυλά ακριβώς κάτω από τον βράχο.

Τον Ιούλιο του 2019, με πρωτοβουλία της Ένωσης Κουμανιωτών Ηλείας (αποτελεί έναν από τους πέντε παλαιότερους συλλόγους της Ηλείας, με έτος ίδρυσης το 1955) και του επί δέκα συναπτά έτη Προέδρου της, κ. Διονυσίου Αλεξανδρόπουλου, ξεκίνησε το δύσκολο έργο του καθαρισμού του μονοπατιού που οδηγεί στην παλιά «Παναγιά της Τάλομης» και της ανέγερσης προσκυνηταριού δίπλα στην ερειπωμένη εκκλησία.

Ένας κουμπαράς που στήθηκε κατά την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του συλλόγου, ήταν το έναυσμα να συγκεντρωθεί ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, που μαζί με την ευγενική οικονομική αρωγή και άλλων δωρητών και των ευεργετών του συλλόγου κ.κ. Βουρλούμη Νικολάου (Τσούση) και Κούτρα Κωνσταντίνου (Ντούγια), κατέστησαν το εγχείρημα εφικτό.

Με την προσωπική εθελοντική εργασία του Προέδρου του συλλόγου, των μελών του Δ.Σ. Κούτρου Νικολάου και Κούτρου Κωνσταντίνου, καθώς και των Γεωργίου Λινάρδου και Παναγιώτη Μπενέτση, η ανέγερση ολοκληρώθηκε επιτυχώς και στις 17 Αυγούστου του 2019, περήφανοι οι Κουμανιώτες τέλεσαν τα εγκαίνια του προσκυνηταριού.

31 ολόκληρα χρόνια μετά την τελευταία λειτουργία στην παλιά «Παναγιά της Τάλομης», μέσα σε κλίμα συγκίνησης, οι ντόπιοι προσκύνησαν την εικόνα της «Τιμίας Ζώνης» που τοποθετήθηκε στο νέο προσκυνητάριο, έργο του ιερομόναχου Αβράμιου από τη Νέα Σκήτη Αγίου Όρους. Η εικόνα είναι δωρεά των αδερφών Κούτρα Νικολάου και Βαγγέλη. 

Βίντεο εγκαινίων:

https://www.facebook.com/1386671318240185/videos/1091739924345599/

Αποτίνοντας φόρο τιμής στην ιστορικότητα της παλιάς εκκλησίας, η πρωτοβουλία της Ένωσης Κουμανιωτών Ηλείας αγκαλιάζει με σεβασμό την μακραίωνη παράδοση της περιοχής. Στην Τάλομη το σύγχρονο συνυπάρχει με το παλιό, σαν μια υπενθύμιση ότι η αλλαγή είναι μια φυσική διαδικασία στη ζωή του ανθρώπου και του πλανήτη και η σκυτάλη νομοτελειακά περνά από το γηραιότερο στο νεότερο. Η αρμονική ισορροπία είναι το κλειδί στη διαδικασία αυτή, κάτι που όπως φαίνεται το έχει επιτύχει ο σύλλογος των Κουμανιωτών με το εγχείρημά του στον βράχο της Τάλομης…

Στο σημείο που η Ηλεία συναντά τη Γορτυνία, με το ποτάμι να αποτελεί το φυσικό σύνορο μεταξύ τους, η Τάλομη εξακολουθεί στις μέρες μας να αποτελεί κομβικό σημείο. Λιοστάσια και περιβόλια διατηρούνται και σήμερα στην πλούσια γη της Τάλομης από τους κατοίκους του σύγχρονου Κούμανι, ενώ ο Ερύμανθος παραμένει ποταμός αγαπημένος για ψάρεμα, κολύμπι, ανάπαυλα, αλλά και για πεζοπορία τα τελευταία χρόνια.

Ξεκινώντας από την πηγή του, ο Ερύμανθος ενώνεται στα Τριπόταμα με τα νερά των δύο παραποτάμων του, του Νουσαΐτικου και του Λιβαρτζινού. Διατρέχει μια βαθιά χαράδρα μεταξύ των περιοχών της Λαμπείας και των Παραλογγών-Πέτα από το άλλο, δέχεται πιο κάτω από το Διαβολογιόφυρο τα νερά της Δίβρης και, αφού περάσει το γεφύρι του Δομοκού με το πετρόχτιστο γεφύρι, μπαίνει σε μια πιο βαθιά, ανήλιαγη χαράδρα. Στη συνέχεια διέρχεται από τις αγροτικές περιοχές που ανήκουν στα χωριά Κούμανι και Βιδιάκι, κυλώντας μέσα από κατάφυτες από δρυς, ελιές και πλατάνια λοφοπλαγιές. Κατά μήκος της διαδρομής του, ρυάκια και από τις δύο πλευρές ξεπροβάλλουν και ανταμώνουν με τον Ερύμανθο σε έναν χορό μαγευτικό.  

Για τους λάτρεις του καγιάκ και της πεζοπορίας, η Τάλομη είναι τόπος έλξης και ανάτασης, που σταδιακά καθίσταται ευρύτερα γνωστός. Η αποπεράτωση της ημιτελούς εθνικής οδού 112, η οποία  χαράχθηκε και ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, θα συντελούσε καθοριστικά στην ανάπτυξη της περιοχής.

Η «Ε.Ο. 112» θα ένωνε την Πάτρα με την Τρίπολη και θα συντόμευε κατά πολύ τη διαδρομή. Θα ξεκινούσε από την κτηματική περιφέρεια Αντρωνίου στην Ε.Ο. 111, θα περνούσε από το Κούμανι,  κατόπιν στο Βιδιάκι και από την Κεντρική Γορτυνία θα κατέληγε στην Τρίπολη. Μάλιστα, κατασκευάστηκε ένα μικρό τμήμα στο Κούμανι, το οποίο άρχιζε από τη θέση «Μαγκούλιζα», κατηφόριζε στις πλαγιές της Τάλομης και έφτανε μέχρι τα Κουμαναίϊκα περιβόλια. Ο εγκαταλελειμμένος αυτός δρόμος λέγεται και «δρόμος της Λιμπίστας» και είναι ακόμη ορατές οι πέτρινες καλοχτισμένες μάντρες. Στο δρόμο αυτό δούλεψαν πολλοί εργάτες από τον τόπο μας και κυρίως από τα χωριά  Κούμανι, Γιάρμενα και Βιδιάκι.

Ο δάσκαλος Χρήστος Μαρκόπουλος, στο βιβλίο του «Περί Φολόης ο Λόγος» λέει επί λέξη: «…πιστεύω ότι αν είχε κατασκευαστεί θα είχε αλλάξει όλο τον οδικό χάρτη της Πελοποννήσου αφού θα συντόμευε τη διαδρομή Πάτρας- Τρίπολης κατά τουλάχιστον μία ώρα. (…)

Η εγκατάλειψη του δρόμου, όπως διαπιστώνουμε σήμερα, απομόνωσε πρώτα τη Δίβρη και ύστερα την ορεινή Ηλεία και την κεντρική Γορτυνία…».

(Πηγή: www.goumero.gr)

Ατενίζοντας το αύριο με αισιοδοξία και εμπιστοσύνη στις νεότερες γενιές, ο Πρόεδρος της Ένωσης Κουμανιωτών Ηλείας εκφράζει την ελπίδα πως το ευρύτερο συμφέρον ολόκληρης της περιοχής της Ορεινής Ηλείας θα τεθεί πάνω από τα κοντόφθαλμα μικροσυμφέροντα των παραγόντων που στέρησαν σχεδόν έναν αιώνα τώρα από τον τόπο την ευκαιρία να εισέλθει στην τροχιά της πολυπόθητης ανάπτυξης.

Με το έργο του που συνεχίζεται σταθερά και αγόγγυστα, παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές, ο Διονύσης Αλεξανδρόπουλος με τη στήριξη των συντοπιτών του και της δραστήριας Ένωσης, ανοίγει τον δρόμο σε πρωτοβουλίες που γυρίζουν σελίδα στην τοπική ιστορία και γράφουν νέα κεφάλαια, με χρώματα ζωντανά και φωτεινά, χωρίς ωστόσο να παραβλέπουν και την παράδοση με την οποία γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές στο διάβα τόσων αιώνων…

Ανακαλύπτουμε τους παράλληλους δρόμους Δίβρης-Iz Αδριατικής

Παράλληλες ιστορίες γραμμένες από πέτρα, ουρανό και

ανθρώπινο μόχθο

Ήταν Μάρτιος του 2017 όταν η Μαροκινή Laila Abouhalim, ο Ούγγρος  Norbert Tóth και ο Ρώσος Rostislav Nikulin δοκίμασαν να ζήσουν μία ημέρα ως αγρότες στη Δίβρη, βιώνοντας  για λίγο τη δύσκολη ζωή του γεωργού-κτηνοτρόφου στην ορεινή Ηλεία. (δημοσίευμα εφημ. «Πατρίς», 19/03/2017)

Οι νεαροί επιστήμονες πέρασαν μία ολόκληρη ημέρα σε ντόπια αγροτική εγκατάσταση, ζώντας από πρώτο χέρι τις συνθήκες κάτω από τις οποίες καλείται να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες ανάγκες ο αγρότης των απομακρυσμένων ορεινών περιοχών του νομού μας. 

Το ενδιαφέρον τους επικεντρώθηκε στις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας της γης αλλά και εκτροφής των ζώων, που διατηρούνται ακόμα στις μέρες μας στην ορεινή Ηλεία, με έμφαση στα τοπικά είδη καλλιέργειας και τις εγχώριες φυλές αιγοπροβάτων. Το συντονισμό της ομάδας εργασίας τους είχε η Βάσω Χαριτοπούλου από το Λάλα.

Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο εκτελούνται οι πατροπαράδοτες χειρωνακτικές εργασίες από τους αγρότες και οι επιπτώσεις στο μυοσκελετικό σύστημα, και γενικότερα στην υγεία τους, αποτέλεσε το δεύτερο μέρος της έρευνας των επιστημόνων κατά τη διάρκεια αυτής της βιωματικής εμπειρίας.

Σε συνδυασμό με το γεγονός πως οι αγρότες είναι μόνιμα εκτεθειμένοι σε ακραίες καιρικές συνθήκες,  χωρίς να παραβλέπουμε και την επίδραση άλλων σημαντικών παραγόντων στην υγεία τους, όπως το άγχος, η αγωνία, η ανασφάλεια για το αύριο και η ψυχική καταπόνηση που τα συναισθήματα αυτά προκαλούν, τα πρώτα αυτά συμπεράσματα οδήγησαν την ομάδα επιστημόνων στη σύνταξη ενός ειδικού ερωτηματολογίου.

Το εγχείρημα που ξεκίνησε την άνοιξη του 2017 να σκιαγραφηθούν οι συνθήκες της αγροτικής ζωής στην ορεινή Ηλεία, συνεχίζεται στις μέρες μας και εμπλουτίζεται με νέες δράσεις.

Στα μέσα Νοέμβρη του 2019 μια νέα ομάδα εργασίας με την καθοδήγηση της Βάσως Χαριτοπούλου, συμμετείχε  στην 1^η από τις 3 συνολικά διακρατικές συναντήσεις που θα πραγματοποιηθούν στα πλαίσια του έργου “Youth Gardeners” / Erasmus+, Youth Exchanges, στο νησί Iž της Κροατίας και στο Las Palmas στο νησί Gran Canaria της Ισπανίας.

Στην καρδιά της Αδριατικής, σε έναν τόπο σμιλεμένο με πέτρα, θαλασσινή αύρα και ανθρώπινη εγκατάλειψη, που σήμερα μετά βίας αριθμεί περί τους 300 μόνιμους κατοίκους, οι συμμετέχοντες από 4 διαφορετικές χώρες (Ελλάδα, Κροατία, Πορτογαλία, Ισπανία) έθεσαν τα θεμέλια της συνεργασίας τους με σκοπό την ανάδειξη της αειφορικής πρακτικής στην αγροτική ζωή ως τη μόνη εγγύηση για ένα μέλλον βιώσιμο, με λιγότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον αλλά και θέσεις εργασίας για τις νεότερες κυρίως γενιές. 

Η οικονομία του νησιού που φιλοξένησε την 1^η συνάντηση του έργου, εκτός από την αλιεία, στηρίζεται στην ελαιοπαραγωγή και την περιορισμένης έκτασης σήμερα κτηνοτροφία. Οι συνθήκες για τους ντόπιους είναι σκληρές, αφού η φυσική απομόνωση της περιοχής, η ανεργία που ωθεί στην μετανάστευση (εσωτερική και εξωτερική), η εξάρτηση από την ενδοχώρα για την προμήθεια των βασικών αγαθών, η έλλειψη δικτύου ύδρευσης, όπως και η γήρανση του τοπικού πληθυσμού, φαίνεται πως δεν αφήνουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης στο νησί προς το παρόν.

Τη δική της οπτική ωστόσο στο ζήτημα της βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης, στην ανάδειξη πόλων έλξης για τους τουρίστες και στη συγκράτηση των νέων κυρίως στις εστίες τους μέσα από τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καταθέτει μέσα από το 20-χρονο έργο της μία ομάδα Ελβετών εκπαιδευτικών που έχουν εγκατασταθεί μόνιμα στο νησί.

Παλιές πέτρινες κατοικίες του νησιού έχουν μετατραπεί σταδιακά από το 1996 σε ένα κοινωνικο-παιδαγωγικό μέρος για παιδιά και εφήβους που δεν έχουν οικογένεια, καθώς και για ανθρώπους που για διάφορους λόγους δεν έχουν πια πατρίδα.

Πέτρα, φύση, ζώα, ανθρώπινη συνύπαρξη και αλληλεπίδραση, είναι τα στοιχεία που η ομάδα των Ελβετών εκπαιδευτικών αξιοποιεί επιδέξια και κατορθώνει να προσφέρει εμπειρίες ζωής στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες που, μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία και την άμεση επαφή με το φυσικό περιβάλλον, βιώνουν την ενδυνάμωση και την εσωτερική μεταμόρφωση. 

Η ομάδα καλλιεργεί τα δικά της ελαιόδεντρα, εκτρέφει τα δικά της ζώα και παράγει τα δικά της προϊόντα από φαρμακευτικά φυτά και αρωματικά βότανα. 

Οργανώνει επίσης σεμινάρια για την Τέχνη, την Παιδαγωγική, την Ιατρική, την παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, καθώς και τη Διαπολιτισμική Συνεργασία.

Ειδικά μαθήματα πλαστικής με πηλό, γλυπτικής σε πέτρα και ζωγραφικής, έρχονται να συμπληρώσουν το φάσμα των δραστηριοτήτων που προσφέρονται στους χώρους που έχουν με μεράκι δημιουργήσει οι εκπαιδευτικοί από την Ελβετία στο μικρό αυτό νησί της Αδριατικής.

Στο επίκεντρο της έρευνας του έργου “Youth Gardeners”, που θα διαρκέσει ως τον Δεκέμβριο του 2020, βρίσκονται το οργανικό περιβόλι, η περμακουλτούρα και η διαφύλαξη παραδοσιακών σπόρων και ποικιλιών, αλλά και τα πλαστικά απόβλητα από τις καθημερινές αγροτικές εργασίες και τα φυτοφάρμακα που μολύνουν ανεπανόρθωτα το περιβάλλον.

Ως την επόμενη συνάντησή τους τον Μάιο του 2020 στο νησί Iž, οι συμμετέχουσες ομάδες ανά χώρα θα επιχειρήσουν να προσεγγίσουν τα παραπάνω θέματα μέσα από την καταγραφή του τι συμβαίνει σε τοπικό επίπεδο στην περιοχή που εκπροσωπεί η καθεμία ομάδα.

Η ελληνική 7-μελής ομάδα θα επικεντρωθεί στην πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα τα χωριά της Ορεινής Ηλείας και στις σκληρές συνθήκες που αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της περιοχής.

Αξιοποιώντας τα φυσικά και ανθρώπινα διαθέσιμα του τόπου μας και αντλώντας παράλληλα από την εμπειρία άλλων τοπικών κοινωνιών, η κατάσταση που επικρατεί στα ορεινά χωριά του νομού μας μπορεί να αντιστραφεί και να αρχίσουμε να γεμίζουμε τη ζωή μας όχι απλά με ημέρες, αλλά να γεμίζουμε τις μέρες μας με ζωή…