Τρίτη 23 Απριλίου 2019

Έρευνα για τους Δασικούς Χάρτες στην Ηλεία



Δασικοί χάρτες: 
κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στην Ηλεία

Έρευνα που μελετά τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των δασικών χαρτών στην Ηλεία, η οποία στηρίζεται από το Εθνικό Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας στα πλαίσια της «1ης Προκήρυξης Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών» και έχει φορέα υλοποίησης το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, προωθεί το κέντρο τοπικής ανάπτυξης «Διώνη» με έδρα το οροπέδιο Φολόης.
Επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας είναι η Ελένη Παναγούλη που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στη Δίβρη της Ηλείας, με σπουδές αρχιτεκτονικής στην Αθήνα και διδακτορικό στη γεωγραφία στο Παρίσι. Στην ερευνητική ομάδα συμμετέχουν επίσης καθηγητές της αρχιτεκτονικής σχολής του ΕΜΠ και του τμήματος γεωγραφίας της Σορβόννης.   


Η έρευνα ξεκινά από τη διαπίστωση πως οι δασικοί χάρτες μπορεί «απλά» να καταγράφουν τα όρια του δάσους όμως έμμεσα έχουν επιπτώσεις στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και ευρύτερα στη οικονομία της περιοχής, γιατί:
-η ίδια η καταγραφή εξαρτάται από το τι θεωρεί η διοίκηση ως δάσος αλλά και από τις τεχνικές που χρησιμοποιεί
-εξαιτίας του τεκμηρίου κυριότητας του δημοσίου επί των δασών, οι εκτάσεις που θα χαρακτηριστούν δασικές θα καταχωρηθούν ως δημόσιες (εκτός από τις περιπτώσεις που υπάρχουν παραχωρητήρια ή παλιοί τίτλοι ιδιοκτησίας)
-εξαιτίας της ασάφειας του καθεστώτος μέχρι τώρα, έχουν δημιουργηθεί φυσικά, νομικά και κοινωνικά τετελεσμένα που δεν μπορούν να λυθούν χωρίς να θιγεί είτε το δικαίωμα στην ιδιοκτησία είτε το δικαίωμα στο περιβάλλον
-στην Ελλάδα που η ευρύτερη χωροταξική ρύθμιση είναι πολύ ανίσχυρη και άλλες χρήσεις γης όπως η αγροτική δεν προστατεύονται όπως το δάσος, ο χαρακτηρισμός μιας έκτασης ως δασικής ή όχι είναι αποφασιστικής σημασίας για τα δικαιώματα χρήσης και τους περιορισμούς που θα έχει.


Η έρευνα εστιάζει στο νομό Ηλείας καθώς ήταν μια από τις πρώτες περιοχές που άρχισε η ανάρτηση των δασικών χαρτών και έτσι προκάλεσε πολλές αντιδράσεις αλλά και υπήρξε και οδηγός για προσαρμογές και αλλαγές του προγράμματος. Από την άλλη η Ηλεία παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί έχει σχετικά μεγάλο αριθμό αντιρρήσεων και εξαγορών. Συγκεκριμένα η έρευνα χρησιμοποιεί ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις αλλά και επεξεργάζεται τους ίδιους τους χάρτες για να ερευνήσει τις περιπτώσεις που διαπιστώνεται αλλαγή στο χαρακτήρα μιας έκτασης, δηλαδή τα χωράφια που ξεχερσώθηκαν ή δασώθηκαν. Επιδιώκει να απαντήσει σε ποιο βαθμό θα υπάρξουν αλλαγές στην ιδιοκτησία και τη χρήση τους, δηλαδή σε ποιο βαθμό χωράφια που στο παρελθόν εκμεταλλεύονταν από ιδιώτες θα περάσουν στο δημόσιο ή θα εγκαταλειφθεί η χρήση τους.
Η ερευνήτρια θα συνομιλήσει με ιδιοκτήτες για να εξετάσει το ιστορικό της ιδιοκτησίας και της χρήσης, τις ανάγκες και τη στάση των ενδιαφερομένων. Πιο συγκεκριμένα κατά πόσο οι χρήστες ενημερώνονται, πώς σταθμίζουν τους λόγους για να κάνουν αντιρρήσεις, εξαγορά ή να υπαχθούν στις διατάξεις για τους δασωμένους αγρούς, πώς βλέπουν τους δασικούς χάρτες, το ίδιο το δάσος στην περιοχή τους αλλά και τον δικό τους ρόλο.

Στόχος είναι να ερευνηθεί η γεωγραφική κατανομή των διαφορετικών περιπτώσεων και των διαφορετικών αναγκών στα πεδινά, τα ορεινά, παράκτια, μακριά ή κοντά από τους οικισμούς, ώστε η έρευνα να συμβάλει στην διαφοροποίηση των πολιτικών ανάλογα με τα τοπικά χαρακτηριστικά και προβλήματα.     


Eπικοινωνία: Ελένη Παναγούλη panagouli@hotmail.com & Βάσω Χαριτοπούλου


Το έργο χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) και από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), με αρ. Σύμβασης Έργου [685].